جمع و تفریق عددهای دورقمی'>دورقمی؛
گام اول ـ روش فرایندى با استفاده از ابزار یا تصویرهاى عینى
در تصویرهای مقابل، روش جمع و تفریق عددهای دورقمی را از صفحهی 28 کتاب ریاضی پایهی دوم ابتدایی میبینید. این روش که به روش فرایندی مشهور شده است، نخست با فعالیت عملی با ابزار و پس از آن با تصویر میلههای ده تایی و دانههای یکی معرفی شده است. دستور جمع و تفریق دو عدد دورقمی بهطور خلاصه چنین بیان شده است:
برای جمع کردن دو عدد دورقمی، ابتدا دستههای دهتایی را با هم جمع میکنیم. سپس یکیها را با هم جمع میکنیم.
برای تفریق دو عدد دورقمی نیز ابتدا از دستههای دهتایی کم میکنیم. سپس از یکیها برمیداریم.
نمونهای از جمع و تفریق را در تصویر پایین میبینید. ماهیت این دستورات را با هم بررسی میکنیم:
1. اولین نکته در انجام این دستورات، شناخت ارزش مکانی در عددنویسی و توانایی تفکیک یک عدد دورقمی به دو عدد و تشخیص این است که: یک عدد تعداد دستههای دهتایی را نشان میدهد و عدد دیگر تعداد یکیها را.
2. دومین نکتهی اساسی، تشخیص دستههای همجنس در دو عدد است؛ یعنی در دو عدد دورقمی، باید تشخیص دهیم کدام رقمها همجنس هستند: رقمهای نشاندهندهی تعداد دستههای دهتایی با هم همجنس هستند و رقمهای نشاندهندهی تعداد یکیها نیز با هم.
3. نکتهی بعدی این است که اعداد همجنس را با هم جمع کنیم تا تعداد کل دستههای همجنس را روی هم بیابیم؛ یعنی بفهمیم روی هم چند دستهی دهتایی داریم و روی هم چند یکی؟ برای این کار از دانش قبلی خود، یعنی جمعهای اساسی استفاده میکنیم، زیرا تعداد دستهها همواره کمتر از دهتاست.
4. از آنجا که تعداد دستههای دهتایی، مستقل از تعداد دستههای یکی، با هم جمع میشود، ترتیب عمل در حاصل جمع تأثیری ندارد؛ یعنی میتوانیم ابتدا تعداد کل دستههای دهتایی را به دست بیاوریم، بعد تعداد کل دستههای یکی را. یا اول تعداد دستههای یکی را حساب کنیم و پس از آن تعداد دستههای دهتایی را. جابهجایی ترتیب در این عملیات، در واقع همان تفاوت روش فرایندی کتاب ریاضی حاضر با روش استفاده از ارزش مکانی یا همان روش کتابهای ریاضی قدیمی دورهی ابتدایی است. در کتابهای قدیمیتر، اعداد را زیر هم مینوشتند و جمع یا تفریق از سمت راست انجام میشد؛ یعنی ابتدا با یکیها کار میشد، سپس با دستههای دهتایی
برچسب : نویسنده : tadris-riyazi بازدید : 99